به طور کلی، عمده مراکز تجاری اردبیل در محدوده مرکزی شهر و نزدیک به بازار اصلی جانمایی شدهاند. علاوه بر مرکز شهر، تجمع مراکز تجاری در محدوده خیابان امام خمینی و بلوار شهدا نیز به دلیل دسترسی مناسب آن از نقاط مختلف شهر مشاهده میشود. برخلاف شهرهای بزرگ، در شهر اردبیل استقبال چندانی از مجتمعهای تجاری نشده و مردم علاقه زیادی به خرید از این مراکز و یا به اصطلاح “پاساژ گردی” ندارند. دلیل این موضوع را میتوان عدم شناخت عوامل تأثیرگذار بر رونق بخشی این مجموعهها و همچنین سلیقه مخاطبین این بازار عنوان کرد.
تأمین پارکینگ از موارد ضروری در کاربری تجاری به شمار میآید. البته باید توجه داشت که تنها اختصاص فضایی به پارکینگ، بدون در نظر گرفتن استاندارهای لازم نمیتواند باعث رونق مجموعه گردد. بنابراین، رعایت استانداردهای لازم طراحی مانند ارتفاع سقف و عرض رمپها و همچنین دسترسی مناسب به سایر بخشهای مجتمع در طراحی پارکینگ ضروری میباشد. رعایت تمامی این موارد، در برخی از مجتمعهای اردبیل دیده نمیشود.
به طور کلی استفاده از کاربریهای تکمیلی و اختصاص بخشی از مجتمع به فضای تفریحی در ایجاد انگیزه به مخاطبین ضروری میباشد. از جمله کاربریهای تکمیلی میتوان به فودکورت، رستوران، شهربازی، سالن بولینگ، بیلیارد، اسکواش و سرگرمیهایی از این دست اشاره کرد. همچنین جانمایی هایپرمارکت در مجتمعهای تجاری میتواند بر رونق مجموعه بیافزاید. در این زمینه استفاده از برندهای معروف اردبیل در هایپرمارکت موجب تحویل کالا بدون واسطه و از کارخانه به مشتری و کاهش هزینه فروش محصولات تا 30 درصد خواهد شد. علاوه بر این، بهرهبرداری و راهاندازی فودکورت در ابتدای بهرهبرداری از کل مجتمع، در شناخت و رونق بیشتر مجتمع موثر میباشد.
یکی دیگر از مشکلات اساسی در مجتمعهای تجاری اردبیل، عدم بهرهبرداری مناسب، چینش نادرست واحدهای تجاری و صنفبندی نامناسب میباشد. از جمله این موارد میتوان به عدم هماهنگی رابطه بین اصناف و اندازه فروشگاه و همچنین موقعیت آن در مجتمع، قرارگیری صنوف اصلی و یا تعداد زیادی از واحدها در راهروهای فرعی، عدم حضور برندهای مطرح داخلی و خارجی و عدم تامین انبار مناسب در برخی از مجتمعها اشاره کرد.
تعدادی از مجتمعهای تجاری فعال در این شهر، به طور عمده به صنفی خاص مانند “طلا و جواهر” و “الکترونیکی و لوازم جانبی موبایل” اختصاص یافتهاند. مقایسه این مراکز با سایر مجتمعهای تجاری نشان میدهد که واحدهای تجاری این مجتمعها عموماً با قیمت بیشتری نسبت به میانگین قیمت این شهر معامله میشوند. لازم به ذکر است میزان واحدهای فاقد فعالیت در مجتمعهای تجاری اردبیل به طور میانگین در حدود 19 درصد تخمین زده میشود. بیشترین میزان واحدهای فاقد فعالیت در این شهر به بازار جدید طلافروشان تعلق دارد که دلیل آن را میتوان بهرهبرداری نامناسب دانست.
به طور میانگین مجتمعهای تجاری شهر اردبیل به صورت 6 یا 7 طبقه طراحی شده و 3 طبقه به کاربری تجاری و سایر طبقات به کاربریهای اداری، پارکینگ و یا سایر کاربریهای تکمیلی مانند شهربازی، فودکورت و رستوران اختصاص یافته است. عمده واحدهای تجاری جانمایی شده در مراکز تجاری دارای متراژ کمتر از 20 مترمربع میباشند.
